Sirkler, insanlar için yüzyıllardır bir “eğlence” olarak görülüyor. Ateşli çemberlerden atlayan kaplanlar, akrobatik hareket yapan filler, sürekli gülen yunuslar! Peki, bu hayvanlar insanları eğlendirecek bu kadar hareketi nasıl yapıyor? Ya da soruyu başka bir şekilde sorayım, bu hayvanlar sizi eğlendirmek için mi var? Bu yazıda sirklerde hayvanlara yapılan eziyetleri ele alacağız.
Kitabın ortasından konuşmak gerekirse, hayvanlara yapılan işkencelere ortak olmamak için sirklere, yunus parklarına, hayvanat bahçelerine gitmeyin! Bu tip yerlere tepki göstererek, kapatılmaları için oluşturulan kampanyalara destek verin. Sizin desteğiniz sayesinde belki de yüzlerce, binlerce hayvan doğal ortamında yaşamına devam edebilir.
Sigara deneylerinde, kürkü için ya da “yemek” olarak eziyet gören hayvanlar, sirklerde de “eğlence” adına işkence görüyor. Bu yazıda, bahsedeceğimiz eziyetler, gerçekte yaşananın sadece küçük bir kısmı.
Sirklerde Hayvanlara Yapılan Eziyetler: Nasıl Eğitiliyorlar?
Sirklerde zorla tutulan ve eziyet gören hayvanlar farklı doğalara sahip. Bu nedenle her birinin “eğitim” süresi ve yapılan muameleler farklılaşabiliyor. Sirklerde, büyük oranda vahşi hayvanlar kullanılıyor. Bu nedenle yaşadıkları eziyetlere karşı sert tepkiler verebiliyorlar. İnsanları öldürebilecek tepkiler verdiği bilindiği için eziyetin boyutu da katlanarak artıyor. Sonuçta bunlar “sirk hayvanı” ve “itaat” etmesi gerekiyor!
Bu hayvanlar, insanların kontrolünde doğup büyüse dahi vahşi güdülere sahipler. Bu sebeple, güdülerini baskılayabilmek için sürekli olarak kaba kuvvetle “terbiye” edilmeye çalışıyorlar. Kullanılan yöntemlerin başında açlık geliyor. Hayvanlar sürekli olarak aç bırakılıp, insanların istediği şeyleri yaptıklarında karınlarını doyurmayacak kadar besin veriliyor. Yani bu hayvanlar sadece ölmeyecek kadar besleniyor.
Açlık elbette tek yöntem değil. Kırbaçlanma ya da sert cisimlerle şiddet de en sık kullanılan yöntemler arasında. Ayrıca hareketlerini zorlaştırmak adına zincir, dar tasmalar ve burun kancası gibi işkence malzemeleri de eksik edilmiyor. Elektroşok çubuklarıyla elektrik vermek de son yılların popüler işkence yöntemlerinden biri. İnsanların istemediği her harekette ya da sirkte yapılacak gösteride insanların istediği yapılana kadar vücutlarına defalarca elektrik veriliyor. Kancalı sopa gibi acı verici aletleri de unutmamak gerek.
Sirklerde yaygın olarak filler, kaplanlar, ayılar, aslanlar, maymunlar, güvercinler ve fok balıkları kullanılıyor. Maymunlara akrobatik hareketler yaptırmak, kaplanları ateş çemberlerinden atlatmak, aslanların kırbaç sesiyle hizaya sokulması oldukça popüler!
Yunuslar
Sirk derken, yunus parklarını da es geçmemek gerek. Yunusları “eğitmek” için de benzer şekilde açlık ve şiddet kullanılıyor. Bu parklarda yaşayan yunuslar, yaşanan bu eziyetler nedeniyle sıklıkla ölü doğum yapıyor. Bunun yanı sıra yunus intiharları da bu parkların gerçeklerinden biri.
Filler
Filler, doğal yaşam alanlarında günde ortalama olarak 32 kilometre yürüyorlar. Sirklerde ise yürüme alanları yok. Zincirle belirli bir alana bağlı olarak yaşamlarına devam ediyorlar. Filleri eğitmek için küçük yaşlarından itibaren kırbaç ve kancalı sopa kullanılıyor. Ayrıca bebek filler kaçmasın diye vücutları iplerle hareket edemeyeceği şekilde bağlanıyor. Ayrıca fillerin daha kolay eğitileceği düşünüldüğü için henüz yavruyken annesinden koparılıyor.
Kaplanlar
Aslan ve kaplan gibi doğal ortamı dışında yaşaması neredeyse mümkün olmayan hayvanlar sirklerde en çok eziyet görenler arasında. Bu hayvanlar ateşli çemberlerden atlatılıyor. Bir hayvanın ateşten ne kadar korkacağını tahmin edebilirsiniz. Bu korkunun üstünden gelmesi için daha büyük bir korku yani insan işkencesi yaratılıyor. Aslan gibi büyük bir yırtıcının kırbaç sesiyle insanların istediklerini yapması, ilk anda göze çok ilginç gelebilir. Perde arkasında ise aslana bunu öğretene ve alışına kadar süregelen işkenceler var.
Şempanzeler, atlar, maymunlar, kediler, mirketler, ayılar… bahsedebileceğimiz çok fazla hayvan ve acı var.
Sirkten Kurtuluş Yok
Sirklerle ilgili fikrimiz belli; tamamının hemen kapatılması lazım. Buralarla ilgili bir diğer acı gerçekte hayvanların hiçbir zaman buralardan kurtulamaması. Bu sirkte bir hayvan ne kadar tutulursa tutulsun, en azından yaşlılık zamanlarda huzur bulsun diye doğal bir ortam sağlanmıyor.
Sirkte zorla tutulan ve işkence gören hayvanlar, sirk sahibinin “malı” olarak değerlendiriliyor. Buradaki hayvanların akıbeti de, sirk sahibinin iki dudağının arasında. Birçok durumda hayvanlar sirklerde, kafes içerisinde, hiçbir zaman sevgi dahi görmeden gözlerini yaşama yumuyor.
Sirklerde cinnet geçiren, bakıcısına ya da izleyicilere saldıran hayvan hikayelerini mutlaka duymuşsunuzdur. Özellikle filler bu konuda bir şöhrete sahip. Peki, bir fil bu noktaya nasıl geliyor hiç düşündünüz mü? Bu hayvanlar kimsenin “eğlence aracı” değil! Bu kadar eziyet gören bir canlının bir noktada tepki göstermesi de asla garipsenemez.
Dünyada Sirkleri Yasaklayan Örnekler Var
Türkiye’de aktif olarak düzenli gidebileceğiniz benim bulabildiğim herhangi bir sirk yok. Fakat dönem dönem, özellikle Doğu Avrupa’dan sirkler gelebiliyor. Bunların yanı sıra Türkiye’de yunus parkları var.
Yaşam hakkı savunucuların kampanyaları, bilinçlendirme faaliyetleri hayvan barındıran sirklere talebi her geçen gün azalttı. Yunus parklarıyla ilgili de benzer bazı kampanyalar düzenlense de henüz ne yunus parkı ne de sirkler için yasal bir karar alınmadı.
Sirklerde hayvanların kullanılması Hindistan, Bolivya, Avusturya, Singapur, Kosta Rika, Yunanistan, Portekiz, İsrail, Macaristan, İsveç, İngiltere ve Singapur gibi bir dizi ülkede yasaklandı. Dünyanın birçok noktasında yerel meclisler de yasaklama kararı aldı, almaya devam ediyor.
Sonuç Olarak
Sirklerde hayvanlara yapılan eziyetler, ucu bucağı olmayan bir konu. Sirkler, hayvan sömürünün en çıplak yaşandığı yerlerden biri. Bu eziyetlerin, işkencelerin son bulmasını istiyorsanız; kamuoyu tepkisi oluşturabilir, yasa koyucuları zorlayabilir, kampanyalara destek olabilir, bu tip yerleri protesto edebilirsiniz.
Not: Bu yazıda hayvanlara yönelik şiddet görsellerine asgari olarak yer verdik. Küçük bir arama ile eziyetin boyutlarını gösteren binlerce fotoğraf ve videoya erişilebilir.
Not 2: Bu yazıda yer alan bazı bilgiler için kaynak olarak Burak Özgüner’in 2011 yılında Radikal Gazetesine verdiği röportajdan faydalandık. Bu yazı vasıtasıyla 2019 yılında hayatını kaybeden yaşam hakkı savunucusu Özgüner’i de anmak istiyoruz.
