Bitkisel beslenme son dönemin popüler konularından. Dünyada çok sayıda aktivist grubun çalışmasıyla birlikte bilinirliği yükselen bu beslenme biçimi aynı zamanda popüler oldukça daha fazla ilgi de görüyor.
Bu yazımızda bitkisel beslenme nedir konusunun yanı sıra birçok farklı soruya yanıt olacağız. Örneğin, bitkisel beslenmeyle vegan beslenme aynı şey mi sorusu çokça merak ediliyor. Bitkisel biçimde beslenenler farklı gerekçelere sahip olabilir. Bu kimi zaman hayvan hakları kimi zaman çevreye karşı duyarlılık kimi zamansa sağlık sorunları olarak karşımıza çıkıyor. Burada elbette bazı genellemeler yapacağım. Bu yazıda yer alan bilgilerin kişisel fikirlerden ve gözlemlerden olduğunu unutmamak gerek. Kısacası bu yazıda yer alanların aksine farklı düşünceyle bitkisel beslenenleri görebilirsiniz.
Bitkisel Beslenme Nedir?
Bitkisel beslenme aslında adından da anlaşılabileceği gibi vücudunuzun ihtiyacı olan tüm besinleri bitkisel kaynaklardan alınmasıdır.
Bu beslenme biçimde hayvansal hiçbir ürün tüketilmemektedir. Süt, yumurta, bal gibi hayvansal çıktılar da bu duruma dahil. Bunun yerine meyve, sebze, tahıl, baklagiller, tohumlar ve kuruyemişler tüketilir. Kimi kaynaklar bitkisel beslenme diyeti adı altında “az oranda” hayvansal ürün de yenebileceğini ifade etmektedir. Oldukça çelişkili bir ifade. Hayvansal gıda tüketilecekse buna bitkisel beslenme yerine başka isim de bulabiliriz!
Bitkisel beslenme ile veganlığı birbiri ile aynı şey gibi ele almamak gerekir. Veganlar bitkisel beslenir ancak gerekçeleri yaşam haklarıyla ilgilidir. Bitkisel beslenenler ise sağlık gerekçesiyle, dönemsel ya da diyet amacıyla bu yöntemi tercih edebilir. Günümüzde birçok diyetisyen bitkisel beslenme programı yazarak, kilo kaybı diyeti çalışmaktadır.
Bitkisel Beslenme Sağlıklı Mı?
Veganlık ve bitkisel beslenme tartışmasını bir kenara bırakırsak, akıllara ilk gelen soru, bitkisel beslenmenin sağlıklı olup olmayacağıdır. Net bir cevap verebilirim bu konuda; bitkisel olarak besleniyorsanız, sağlınızdan hiçbir şey kaybetmeden hayatınıza devam edebilirsiniz. Ancak; elbette dengeli ve düzenli bir beslenme programı uygulamalısınız. Aksi durumu düşünürsek; hayvansal gıda tüketiyorsanız ancak dengesiz bir beslenme programınız var. Yine ciddi sağlık problemleriyle karşılaşırsınız.
Bitkisel beslenmenin faydalarına aşağıda değineceğiz. Ancak özellikle pişmemiş bitkilerin antioksidan açısından zengin olduğunu ve bağışıklığı korumak açısından çok faydalı olduğunu belirtelim. Ayrıca bitkisel besinlerde, özellikle fasulye, mercimek, nohut ve tofu gibi kaynakların protein ihtiyacınızı da karşılayabileceğinin altını çizmek gerek. Aynı şekilde insanın vitamin ve mineral ihtiyacını da bitkisel beslenmeyle karşılamak mümkün.
Bitkisel Beslenmenin Faydaları Neler?
Bitkisel beslenmenin faydalarına yukarıda değindik. Baştan söyleyebileceğim temel noktalardan biri, hayvansal gıdaları bırakıp bitkisel beslenmeye başlayanların vücutlarındaki değişimi, hafifliği hemen hissetmeleri. Fakat birçok insanın vitamin, mineral ve özellikle protein açısından endişe duyduğunu da bilmek lazım.
Bitkisel gıdalarla dengeli bir şekilde beslendiğinizde birçok hastalıktan korunabilirsiniz. Örneğin mikro filizler. Faydalarını düşündüğünüz zaman, bitkisel gıdaların dahi kat kat üstünde değerlere sahip. Mikro filiz nedir nasıl yetiştirilir yazımızdan detaylara ulaşabilirsiniz.
Konumuza dönersek bitkisel beslenmenin faydalarını şu şekilde sıralayabilirsiniz;
- Bitkisel gıdalarla beslenme, lif alımını çok fazla artırır. Aynı zamanda düşük kalorili bir beslenme sağlar. Bu da özellikle ideal kilonuzda yaşamak için önemli bir avantaj sağlar. Ayrıca yüksek lifli gıda tüketimi tokluk hissini de yaratacaktır.
- Bitkisel beslenmenin belki de en faydalı yönlerden biri bağırsak sağlığıdır. Sindirim sisteminden kolaylıkla geçen bitkisel gıdalar sayesinde kabızlık gibi bir sorun yaşama ihtimaliniz neredeyse yoktur. Ayrıca bağırsak floranızı da destekleyen bir beslenme biçimidir.
- Bitkisel gıdalarla beslenmenin olumlu bir diğer etkisi ise bağışıklık sistemini desteklemesidir. Besin değeri açısından zengin olan bitkiler, vücudunuzun ihtiyacı olan vitamin ve minerali yoğun biçimde barındırır. Bu da bağışıklık sisteminizi hiç olmadığı kadar güçlendirecektir.
- Bitkisel beslenme programı sayesinde iyi kolesterolün de artması sağlanır. Kanda bulunan lipid profiller, bitkisel beslenme sayesinde desteklenir. Bu da iyi kolesterol olarak bilinen HDL’nin artmasını sağlar.
- Bitkisel gıdalarla beslenmenin önemli bir diğer faydası ise kalp ve damar sağlığınadır. Bitkisel beslenerek damarlarda tıkanma ve plak oluşumunun önüne geçmek mümkündür. Kan basıncının da düşmesi tansiyon riskini de azaltmaktadır.
Bitkisel beslenmenin faydalarına daha birçok madde yazmak mümkün. Sağlık kategorisinde yazıları inceleyerek bu konuda daha fazla bilgi alabilirsiniz.
Bitkisel Beslenmede Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yukarıda birkaç defa değindim, bitkisel beslenme son dönemlerde çok popüler olsa da dengeli beslenme çok önemli. Sağlığınızı korumak için tek başına bitkisel gıdalarla beslenmek yeterli değil. Aynı zamanda dengeli beslenmeniz gerekir. Bu noktada değinebileceğimiz birkaç nokta var.
Dengeli Beslen
Vücudunuzun birçok farklı ihtiyacı var. Temel olarak bunları protein, vitamin ve mineral başlıklarında toplamak mümkün. Başkaca bazı maddeler de yazılabilir. Bu noktada vücudunuzun ihtiyaç duyduğu besinleri doğru miktarda almalısınız.
Dengeli, doğru bir beslenmede protein, karbonhidrat, yağ, vitamin, mineral dengesi tam olmalıdır. Bunlardan hangisini eksik bırakırsanız bırakın, mutlaka peşinden sağlık sorunları gelir. Bu durum yalnızca bitkisel beslenme için değil nasıl beslenirseniz beslenin, geçerlidir.
Proteine Dikkat
Bitkisel gıdalarla beslenme tarzına geçmek isteyenlerin en büyük kaygısı protein. Maalesef proteinin yalnızca hayvansal besinlerden alınabileceği yönlü hatalı bir anlayış var. Oysa bitkisel kaynaklardan da günlük protein ihtiyacınızı rahatlıkla karşılayabilirsiniz. Özellikle nohut, fasulye, soya, mercimek, tofu gibi kaynaklar protein ihtiyacınızı rahatlıkla karşılamanızı sağlayacaktır.
Takviye Kullanın
Eczane raflarına bakarsanız, onlarca farklı takviye görürsünüz. Bu takviyelerin tamamı veganlar ya da bitkisel beslenenler için değil elbette. Vitamin, demir, kalsiyum gibi eksiklikleri nasıl beslenirseniz beslenin yaşayabilirsiniz. Dolayısıyla herkes bu takviyeleri kullanabilir.
Siz de bitkisel beslenmeye karar verdiyseniz, belirli aralıklarla kan değerlerinizin ölçümünü yaparak doktorunuzun da tavsiyesi doğrultusunda takviye kullanabilirsiniz. Özellikle B12 vitaminine dikkat etmeniz iyi olacaktır. Bitkisel kaynaklardan B12 alabilmek oldukça zor. Dengeli bir beslenme sizi demir, çinko ya da kalsiyum eksikliğinden kurtaracaktır. Fakat yine de bunlara dikkat etmeniz faydalı olacaktır.
