B12 Vitamini Nedir? B12 Vitamini Eksikliği Neden Olur?

B12 vitamini nedir, eksikliği neden ortaya çıkar, hangi besinlerde vardır, fazlası zarar verir mi? Bu ve bunun gibi sorular özellikle veganlar tarafından sıkça araştırılıyor. Bunun temel nedenlerinden biri diğer tüm vitaminler bir şekilde bitkisel kaynaklı elde edilebiliyorken, b12’nin neredeyse hiçbir bitkisel gıdadan doğrudan elde edilememesidir.

B12 eksikliği dendiği zaman toplumda vejetaryenlere ve veganlara atfedilen bir algı olsa da, günümüzde hayvansal gıdalarla beslenenlerde de bu eksiklik sıklıkla ortaya çıkmaya başlamıştır. Nitekim eczanelerde çok farklı markalardan onlarca B12 desteği olmasını yalnızca vegan ya da vejetaryenlerle açıklamak mümkün değildir. Bunun da nedenlerine rehberimizde ayrıntılarıyla değineceğiz.

Bu rehberde B12 vitamini nedir sorusuyla başlayarak, aklınızdaki tüm sorulara detaylı şekilde yanıt olmaya çalışacağız. Uzunca bir rehber olacağını şimdiden söyleyelim. Hazırsanız ilk sorumuzla başlayabiliriz.

B12 Vitamini Nedir?

İçeriğindeki kobalt minerali olmasıyla kobalamin olarak da anılan B12, suda çözülebilen bir B vitamini türüdür. Vücutta hemen hemen her hücrenin ihtiyaç duyduğu bir vitamindir.

Yapısal olarak en karmaşık vitamin olan B12, beyin fonksiyonları, sinir sisteminin sağlığı ve alyuvarların üretimi için önemlidir. Ayrıca en büyük vitamin türüdür.

B12’nin insan sağlığı açısından önemi tartışma götürmez bir konudur. Bununla birlikte en büyük sorunlardan biri ise bu vitaminin vücut tarafından üretilememesidir. B12’nin dışarıdan alınması gerekir.

B12 balık, et ve süt ürünlerinde bulunduğu için bu özellikle veganlar açısından büyük bir probleme yol açmaktadır. Gıdalarla alınan vitamin midede serbest bir forma dönüşür. Dönüşüm işlemi ise enzim ve hidroklorik asit sayesinde yaşanır. Vücutta B12 eksikliği, kalp hastalığı risklerine, folik asit eksikliği anemisine, uyuşma ve denge sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle B12’nin bir şekilde karşılanması gerekir.

B12 Vitamini Ne İşe Yarar?

B12 vitamini, DNA yapımında yardımcı olan, kan ve sinir hücrelerini sağlıklı tutan, cilt, tırnak, saç sağlığını destekleyen ve megaloblastik aneminin önlenmesine yardımcı olan bir vitamindir.

Özellikle megaloblastik anemi yorgun hissetmenize neden olan bir problem olduğu için, B12 vitamini eksikliği tip sorunların yaşanmasına neden olur. Ayrıca folik asitle birlikte mylein sentezinde önemli bir rol de oynar. Bu da bağışıklık sisteminizin güçlenmesini sağlar.

Vücudunuzda yeterince B12 yoksa, anemi ve bunun da sonucu olarak yorgunluk, halsizlik ve ciltte solgunlaşma ortaya çıkar. İlerleyen zamanlarda nefes darlığı ve unutkanlık gibi problemler de yaşanabilir. İleri vakalarda ise konuşma güçlüğü daha yaşanabilir. Kimi durumlarda uyuşma, kilo kaybı, ishal ve kabızlık da yaşanabilir.

Unutulmaması gereken konulardan biri ise eksikliği kadar B12 değerlerinin fazlalığı da vücuda zarar verebilir.

B12 Vitamini Kaç Olmalı?

Günlük olarak vücudunuzun B12 ihtiyacı 2-3 mcg’dir. Testlerde ise 200 pg/mL ile 800 pg/mL arasında olması normal sınırlar olarak kabul edilmektedir.

Günlük B12 ihtiyacının hamilelerde ve emziren annelerde daha fazla olduğunu vurgulamak gerekir. Bu nedenle hamile ve emziren kişilerin daha dikkatli olması gerekir. Her ne kadar 200 pg/mL altındaki değerler “düşük” olarak kabul edilse de 200’ler seviyelerine gerilememesi de önemlidir. Genel kabul 400-600 pg/mL arasındaki değerlerin ideal olduğudur. 800 pg/mL üstü değerler de “fazla” kabul edilir. Bu fazlalık vücutta gene bazı sorunlar yaratır.

B12 değerlerinizi, aile hekiminde yapacağınız basit bir kan testiyle öğrenebilirsiniz. Bunun için sabah erken saatlerde, aç olarak gitmeyi unutmamalısınız.

Fazla B12 Vitamini Zararları Nelerdir?

Yukarıda da belirttiğimiz gibi B12’nin eksik olması birçok soruna yol açabileceği gibi fazla olması da problemdir. Vücudunuzda fazla depolanmış olan B12; depresyon ve panik atak gibi psikolojik rahatsızlıkların tetiklenmesine neden olabilir. Bunun yanı sıra uykusuzluk ve stres seviyesinin artması gibi sorunlar da ortaya çıkabilir.

Hayvansal tüketimle B12’nin vücudunuzda fazla çıkması nadir görülen bir durumdur. B12 takviyelerinin fazla kullanılması ise bu tip sorunlara daha sık neden olur. Bu nedenle takviye kullanımında doktor tavsiyesine uymak gerekir.

B12 Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

B12 vitamini olan besinler maalesef ki neredeyse tamamen hayvansaldır. Bu nedenle özellikle veganlar açısından büyük bir problemdir. Fakat burada şunu ifade etmek gerekir; vegan yaşam tarzı sağlıktan daha çok etik bir konudur. Eczaneden alınarak basitçe takviye edebileceğiniz bir vitamin için hayvanların acı çekmesi ve ölmesi asla onaylanamaz.

Her ne kadar yalnızca hayvansal ürünlerde bulunduğu düşünülse de B12 için harika bir bitkisel kaynak da önerebilir. B12 vitamini içeren gıdalar denildiği zaman akla ilk gelen sauerkraut daha açık olmak gerekirse Alman lahana turşusudur. Lahana kürü olarak da bilinen bu turşunun yapımı oldukça basittir ve içeriğinde B12 vardır. Düzenli olarak tüketildiği zaman B12 sorununu tamamen ortadan kaldırma potansiyeli taşır.

Yukarıda da söylediğimiz gibi B12’yi, eczanelerden alabileceğiniz basit bir takviyeyle dahi karşılayabilirsiniz. Düşük B12, endişe etmenizi gerektiren bir durum değildir.

Hangi B12 Vitamin Takviyesi Kullanılmalı?

B12 takviyesi kullanmak için çok fazla seçenek vardır. Bunlardan biri bildiğimiz klasik kapsül şeklinde iken bir diğeri ise dil altı spreyidir. Özellikle B12 değerinin çok düşük olduğu durumlarda ise B12 vitamini iğnesi kullanılabilir. Unutmayın hangisini tercih ederseniz edin, mutlaka doktor tavsiyesine uymak gerekir.

B12 takviyesinde konusunda önemli konulardan biri de içeriğinin vegan olup olmadığıdır. Günümüzde artık çeşitli vegan b12 vitaminlerine ulaşmak oldukça kolay hale gelmiştir. Kişisel olarak ben dil altı spreyini kullanıyorum. Bana doktorun tavsiyesi bir ay boyunca her gün, sonrasında ise iki günde bir kez kullanmam yönündeydi. Değerinize ve kullanacağınız takviyeye bağlı olarak doktorunuz size farklı tavsiyelerde bulunabilir. Dolayısıyla “B12 vitamini ne kadar süre kullanılmalı?” sorusunun net ve tek bir yanıtı yoktur. Bu kişiden kişiye değişir. Gerekli durumlarda ömrünüzün tamamında kullanabilirsiniz.

Sonuç Olarak

B12 eksikliğinin vegan ve vejetaryenlerde ortaya çıktığı genel olarak hatalı bir kanıya dayanmaktadır. Bu vitaminin eksikliği herkeste görülebileceği gibi naveganlarda da günümüzde yaygın problemlerden biridir. Bunun birden fazla nedeni bulunmaktadır. Bu nedenleri burada irdelemeyeceğiz fakat eczanelerdeki çok sayıda farklı markadan takviyenin veganlar için üretilmiş olması olanaksızdır. Tüm bunlara karşın B12, veganlar için oldukça önemli konulardan biridir. Diğer tüm vitaminleri, proteini, kalsiyumu vb her şeyi bitkisel besinlerden kolayca elde etmek mümkünken, B12’yi meyvelerden, sebzelerden ya da tohumlardan elde etmek pek mümkün değildir.

Tüm yukarıda anlattıklarımızın yanı sıra “B12 vitamini hakkında sık sorulan sorular” yazımızda konu hakkındaki 40’dan fazla soruya ve yanıta da ulaşabilirsiniz.

Bu yazımızda B12 vitamini nedir, eksikliğinde ne yapmak gerekir, hangi besinlerde bulunur, hangi takviyeyi kullanmak gerekir gibi sorulara ayrıntılı yanıtlar verdik. Doktorunuzun tavsiye ettiği ölçüde takviye kullanmanız durumunda B12 konusunda hiçbir sorun yaşamazsınız. Bu sayede hem vicdani açıdan rahat bir psikolojiye hem de sağlıklı bir vücuda sahip olabilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular