Giyim sektöründe ve endüstrisinde bulunan birçok farklı malzemenin ana kaynağının ne olduğu her zaman merak edilen bir noktadır. Örnek olarak günümüzde bilindiği üzere keten ve pamuk gibi kumaşlar bitkisel ve vegan kaynaklı malzemelerdir. Fakat yün, ipek ve deri gibi malzemeler ise suni olmadığı sürece hayvansal sömürüsü ve doğrudan hayvan bedeni içeren malzemelerdir. Bunlara ek olarak herkes kaynağı ve yapılışı herkes tarafından bilinmeyen birçok malzeme türü vardır. Dünyanın sayılı ve özel kumaş türlerinden biri olarak ifade edilen kaşmir ise bu malzemelerden biri olabilir. Peki, kaşmir neyden yapılır? Vegan mıdır? İşte kaşmire dair merak edilenler…
Kaşmir Neyden Yapılır?
Moğolistan ve Çin gibi Doğu Asya ülkelerinin birçoğunda soğuk ve yüksek noktalarda bulunan “Capra” isimli bir keçi cinsinin yumuşak yapılı yünü çok eski zamanlardan bu yana kaşmir olarak adlandırılır. Kış aylarında bu bölgelerde soğuğa karşı vücudu korumak için çok eski zamanlardan bu yana kullanıldığı bilinen bu malzemenin uzun, zahmetli ve hayvan sömürüsü içeren bir üretim süreci bulunmaktadır.
Bir keçi yünü olarak hayvansal kaynaklı olan kaşmir, bugün dünyada çok pahalı bir yapıya sahiptir ve en pahalı hayvanı tekstil ürünleri arasında yer alır. Birçok noktada insanlar için rahat ve göz alıcı olduğu ifade edilse de üretiminde hayvanlara zulüm uygulanması asıl önemli olan noktadır. Çünkü üretimi için Çin ve Moğolistan gibi ülkelerde dağlık bölgelerde bu bölgelerin -30 ile 400C derece gibi soğuk hava şartlarına dayanan keçilerin yünleri toplanmaktadır.
Kaşmir üretiminde kaynak olarak kullanılan ve sömürüye maruz bırakılan Capra keçilerinin boyun bölgesinin altında karınlarına kadar olan bölgede çok sık ve yumuşak iç yünler bulunmaktadır. Bu yünler keçilerin soğuğa karşı dayanıklılığını arttırırken, bahar aylarından itibaren havalar ısındığında iddiaya göre tarama vasıtasıyla ham olarak toplanan bu yünler el ile işlenerek kaşmir haline getirilmektedir.
Kaşmir Vegan Mıdır?
Kaşmir keçi kılı sayesinde elde edilen bir ürün olarak hayvansal bir yan ürün anlamına gelmektedir. Bu neden ile vegan olarak kabul edilmesi mümkün olmamaktadır. Bugün birçok kürk çiftliğinde bulunduğu gibi derilerinin çıkacağı şekilde yünlerinin kırpılması ihtiyacı bulunmadığı ifade edilerek üretiminde keçilerin acı çekmedikleri gibi bir iddia yer almaktadır. Fakat bu tarz kar amacı güden çiftliklerde acı ve sömürünün olmadığı bir sistem henüz görülmemiştir. Buna ek olarak hayvanların tıpkı bir eşya gibi kaynak muamelesi görerek esaret altında tutulması bile vegan bir pratik olmasının önüne geçer.
Bu tarz üretim çiftliklerinde her zaman olduğu gibi iddialar gerçeği yansıtmamak ile birlikte kaşmir keçilerinden yün alınması için keçilerin uzun bir süre bacaklarından bağlanarak tarama yapılması gerekliliği bulunmaktadır. Bu işlem sırasında keçiler yoğun strese ve fiziksel şiddete maruz bırakılırlar ve çoğunlukla kesim aletlerinden aldıkları darbeler sebebiyle yaralanırlar. Birçok üretim çiftliğinin de artık kaşmir üretmekte yeterince verim sağlamayacak hayvanları etleri için sattıkları veya bakım masraflarından kurtulmak için acımasızca öldürdükleri de bir gerçektir. Herhangi bir hayvansal kaynaklı üretim çiftliğinde olduğu gibi her anlamda kaşmir yünü elde edilmesi için bu keçilerin yetiştirilmesi ve yünlerinin özellikle alınması gerekliliği bulunmaktadır. Hayvanı her adımda bir kaynak olarak gören bu sömürü pratiği, şaşılmayacak şekilde hayvanın temel yaşam haklarına saygı duymayacak ve verim vermediği ilk noktada ondan kurtulmak veya son noktada kar sağlamak için yöntem geliştirecektir. Bu konuda Kaşmir üretiminde de bir istisna yoktur çünkü esas sorun hayvana bakış açısıdır.
Sonuç olarak hayvansal kaynaklı herhangi bir diğer ürün gibi kaşmir de kaynağı hayvansal olan ve üretiminde hayvan zulmü yer alan bir malzeme olması sebebiyle vegan değildir ve vegan pratikte bir yaşamda kullanılması uygun değildir.
Yine de kaşmir kullanımının zararsız ve zulümsüz olduğunu düşünüyorsanız kendini “Sürdürülebilir” ve “Sorumluluk sahibi” olarak tanımlayan sektör devlerinin kıl ama ve diğer sektör pratikleri hakkında aşağıdaki iki kaynaktan daha fazla bilgi edinebilir ve daha fazlasını araştırarak bulabilirsiniz.
Kaynaklar:
Sık Sorulan Sorular
Kaşmir, Çin ve Moğolistan civarındaki bölgelerde yaşayan Capra keçisinin tüylerinden elde edilir. Bu nedenle vegan değildir.
Kaşmir için günümüzde çeşitli keçi türlerine özel çiftlikler yaratılmıştır. Bu çiftliklerde yaşayan keçilerin tünleri kesilerek alınır ve kaşmir elde edilir.
Kaşmir hayvansal bir ürün olması dolayısıyla vegan değildir. Bu ürün keçilerin yünleri toplanarak elde edilir.
